Miejsce zdarzenia

    • Zabezpieczenie poszkodowanego i uszkodzonej kończyny przez świadków wypadku w oparciu o instrukcję telefoniczną udzieloną przez lekarza pogotowia bądź ratownika medycznego (zabezpieczenie miejsca zdarzenia, wyłączenie niebezpiecznych urządzeń, demontaż urządzenia, wstępne tamowanie krwotoku).
    • Zabezpieczenie poszkodowanego i uszkodzonej kończyny przez kwalifikowany personel medyczny karetki pogotowia ABC, BTLS, ATLS.
    • Tamowanie krwotoku  Najlepiej miejscowe, opatrunkiem uciskowym, w razie niepowodzenia należy założyć na wysokości ramienia szeroką opaskę uciskową (np. aparat do pomiaru RR), należy odnotować czas niedokrwienia!  Nie wolno stosować opaski Esmarcha ani krępulców! 
    • Dostęp iv. Nie wolno zakładać wkłuć do zdrowej kończyny górnej, lepiej korzystać z żył na kończynach dolnych.
    • Ocena obecności innych obrażeń.
    • Farmakoterapia p/bólowa np. Fentanyl.
    • Antyseptyka, usunięcie masywnych zanieczyszczeń strumieniem sterylnego r-ru 0,9% NaCl.
    • Aseptyka – Kikut bliższy amputowanej kończyny oraz część amputowaną obłożyć sterylnymi opatrunkami i obandażować.
    • Unieruchomienie zgodnie z zasadami Potta.
    • Postępowanie przeciwwstrząsowe, resuscytacja płynowa.

Szpitalny Oddział Ratunkowy

    • Postępowanie przeciwwstrząsowe
    • Inspekcja chirurgiczna rany – nie wolno zakładać zacisków naczyniowych i podwiązek, nie wolno wycinać elementów anatomicznych, nie używać środków antyseptycznych barwiących.
    • Krwawienie opanować miejscowym opatrunkiem uciskowym, kikut i część amputowaną obłożyć sterylnymi opatrunkami.
    • Natychmiast po przyjęciu poszkodowanego powiadomić specjalistyczny ośrodek pełniący dyżur replantacyjny, podać wszystkie szczegóły dotyczące przyczyny, rodzaju urazu ręki, stanu chorego.
    • W przypadku amputacji rozpocząć schładzanie kończyny do temp. +4-6stC!!! Amputowaną niecałkowicie część pozostawioną w opatrunku, obłożyć szczelnie workami z zimną wodą z dodatkiem kostek lodu, tak aby płyn chłodzący miał temperaturę ok.+ 4stC. Amputowaną całkowicie zanurzyć w roztworze sterylnej soli fizjologicznej i wraz z opakowaniem (worek) zanurzyć w płynie chłodzącym. Nie wolno stosować samego lodu!!!
    • Odnotować  czas wypadku i czas rozpoczęcia hipotermii. Do ośrodków replantacji należy zgłaszać chorych  z całkowicie lub częściowo amputowanymi kończynami (dolnymi tylko u dzieci) niezależnie od wysokości uszkodzenia oraz masywnymi urazami kończyn górnych i dolnych wymagającymi rekonstrukcji mikrochirurgicznych.

    Nie należy kwalifikować chorych z wyłącznie złamaniami kości, uszkodzeniami ścięgien lub mięśni przy zachowanym krążeniu krwi w kończynie. Nie jest z reguły wskazaniem amputacja pojedynczego palca innego niż kciuk.
    Pobrać kilka próbek krwi chorego (przed podłączeniem r-rów koloidowych) i oznaczyć grupę krwi. Oryginał wyniku grupy i próbówkę z krwią przesłać wraz z chorym. Oznaczoną grupę krwi przekazać drogą radiową, telefoniczną, internetem, także gdy chory jest już w drodze. Przed ekspedycją chorego wykonać komplet urazowy zdjęć RTG, kończyn, klatki piersiowej, USG jamy brzusznej, w celu wykluczenia towarzyszących obrażeń.

Decyzję transportu chorego, po uprzednim uzyskaniu potwierdzenia przyjęcia z ośrodka replantacyjnego podejmuje lekarz oddziału chirurgicznego lub SOR i ponosi za nią odpowiedzialność, za dopuszczenie pacjenta do transportu i przebieg transportu odpowiedzialność ponosi lekarz transportujący.

Warunki transportu

    • Transportować do ośrodka replantacyjnego można chorego wyłącznie w stanie ogólnym dobrym, pod opieką lekarza, który na bieżąco monitoruje stan chorego, ma możliwość kontynuacji postępowania przeciwwstrząsowego, w razie pogorszenia stanu pacjenta zdecyduje o przerwaniu transportu i odstawieniu chorego do najbliższego oddziału chirurgicznego.
    • Podczas transportu należy kontrolować hipotermię kończyny, temperaturę cieczy chłodzącej, posiadać zapas kostek lodu i w miarę wytapiania uzupełniać je.
    • Jeżeli utrzymywana jest staza, kontrolować ciśnienie i czas trwania niedokrwienia (maks. 1,5 godz. ciągłej stazy), przy dłuższym transporcie puszczać krążenie i ponownie zaciskać. Preferować opatrunek miejscowy uciskowy.
    • Wraz z chorym dostarczyć kartę informacyjną, RTG, dokumentację informującą o podanych lekach i płynach z zaznaczeniem dawek i czasu podania, ew. grupę krwi.

  • Szpital Św. Jadwigi Śl. w Trzebnicy

    Oddz. Chirurgii Ogólnej, Pododdz. Chirurgii Ręki i Chirurgii Replantacyjnej
    (dawniej) Ośrodek Replantacji Kończyn
    Ordynator: Dr hab. n. med. Jerzy Jabłecki
  • Dyżur replantacyjny

  • Na podstawie wytycznych:

    prof. dr. R. Kocięby i dr. hab. J. Jabłeckiego
    Opracował: dr n. med. A. Domanasiewicz